Grafik Tasarım

Yazı ve Tipografi Bilgisi

Bu konudaki içerikler 2006-2007 dönemi grafik tasarım kitapları ve ders notlarımın bir bölümünden alıntıdır.

Öncelikle şunları belirtmek gerekir ki bugün tipografi, grafik sanatlar içinde yoğunluğu olan uygulamalı bir sanat dalı, matbaacılık ve matbaacılığın dizgi dalı ile doğrudan ilişkili teknik bir konu ve tüm insanların daima karşı karşıya olduğu görsel bir olgudur.

Tipografi ülkemiz eğitiminde ilk kez 1962 yılında kurulmuş olan Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nun grafik bölümünde ayrı bir ders olarak programa alınmış ve 1970 – 1980 yılları arasında benzer eğitim veren yeni veya eski kurumların programlarına da girmeye başlamıştır.

Tipografi kelimesinin kökeni, ingilizce “typography”, almanca “typograpfie” ve fransızca “typographie” olarak çok benzer şekilde yazılan ve söylenen bu kelime dlimize benzer olarak girmiştir. Yunanca “typos” ve “graphein” olmak üzere iki kelimenin birleşmesinden oluşur. “Typos” form (şekil) anlamındadır ve bunun karşılığı Latincede “typus”, almancada “typ”, ingilizcede “type” dir ve bunlar sözlüklerde “tip, iz, damga, örnek, cins, model, benzeri olmayan şey olarak açıklanır..

Tipografinin günümüzdeki tanımı ve kapsamı, daha kapsamlı sözlük ve ansiklopedilerdeki tanımları “yazı karakterlerinin seçimi, bir amaç için bunların düzenlenmesi ve sayfadaki duruşlarının belirlenmesi” gibi uygulamalı bir sanat dalı olduğu şeklinde açıklamalar yer alır. Tipografi (Yunanca), 17.yy’dan bu yana geniş anlamda kitap baskı sanatı, bugun ise bir eserin daha çok sanatsal biçimlendirilmesidir. Buna harf karakterlerinin ve boyutlarının seçimi, dizgi alanlarının belirlenmesi ve bunların sayfadaki duruşu da dahildir.

Tasarım olarak tipografi, Gutenberg ve onun çağdaşları baskıda kullanacakları harfler için tipo baskı tekniğine uygun ve iyi tanıdıkları el yazımı karakterleri model aldılar, kalıplarını hazırladılar, döktüler, dizgi ve baskıyı da kendileri yaptılar.
Matbaacı yazı karakterlerini ve boyutunu, dizgi genişliğini ve bunların sayfadaki yerini belirlemek gibi zihinsel faliyeleri de yürütmek durumuna girdi.
1900′lü yıllara geldiğinde sanayileşmeye paralel olarak rekabet gereksiniminin artması reklamcılığı gündeme getirmiştir. O günlerin en etkin duyuru araçları ise gazeteler, afişler, kataloklar, ambalajlar gibi basılı ürünlerdi. Ancak reklam amaçlı tasarımların öncelikle dikkat çekicilik, akılda kalıcılık, mesajın hızlı iletmesi gibi nitelikleri olması gerekir ve bu da iyi grafik eğitimi almış kişilerce sağlanabilir. Bu gereksinime paralel olarak da özellikle uygulamalı sanatlar konusunda eğitim veren okullar açılmış ve mimari, seramik, tekstil, iç mimari dallarındaki tasarım bölümlerinin yanında grafik bölümleride programlarda yer almıştır.

Yazı ve alfabenin tanımı, sözlüklerdeki tanımlarda yazı: “1. döşünceleri belli işaretlerle yazmak işi. 2. Düşünceyi tesbite yarayan işaretler düzeni, alfabe, Türk yazısı, arap yazısıgibi” Burada alfabe olarak ikinci bir terim ortaya çıkar. Yine sözlüklerde alfabe: “Bir dilin seslerini gösteren, belirli bir sıraya göre dizilmiş harflerin bütününe verilen ad” olarak tanımlanır.
Başka bir değişle yazı bir işaret sistemidir, alfabe ise dile bağlıdır ve işaretlerin sese dönüşmebilmesi olgusudur.

Yazı formları tipografinin ana elmanlarıdır. Ancak hangi yazılar? El yazısı tamamen kişiseldir ve bir kişinin yazısı diğerine benzemez. Sanatsal nitekilkli yazılar ise kaligrafi veya hat sanatı olarak anılır ve bunlarda amaç tek olan özgün bir eser üretmektir. Bugün tipografik tasarımların ana elamanları olan yazılar “Baskı Yazıları” olarak anılır..

Yorum Yazı ve Tipografi Bilgisi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.